گل گاوزبان

گل گاوزبان

 گیاه گل گاوزبان یا افعی گیاه  دارای نام علمی: Echium

نام یک سرده از تیره گاوزبانیان است.

گل گاوزبانیان دارای دو سرده معروف در ایران هستند

گل گاو زبان (از سرده Echium)، (به عربی لسان الثور) در دامنه کوه‌های البرز می‌روید.

با گیاه گاوزبان (از سرده Borage) (به عربی مرماخوز) که در اصفهان و آذربایجان و شهرهای دیگر ایران و کشورهای دیگر می‌روید و به غلط به گل گاو زبان مشهور شده‌است، متفاوت است.

هر دو گیاه از تیره گاوزبانیان هستند ولی از نظر سرده با هم متفاوت‌اند.

Echium را گل گاوزبان ایرانی

Borage را گیاه گاوزبان اروپایی

دو گونه کاملا متفاوت هستند، تنها گل‌هایشان کمی به هم شبیه است.

خواص دارویی این دو گیاه کمی با هم تفاوت دارد.

گل‌های گل گاوزبان ایرانی درشت تر از گل‌های گیاه گاوزبان اروپایی است.

گل گاوزبان لاجوردی و شبیه گل انار بوده و تخم آن دایره‌ای شکل و لعابی است و در کوه‌های البرز بسیار زیاد یافت می‌شود.

گیاه گاوزبان در اصفهان و آذربایجان و دیگر شهرهای ایران می‌روید،

دارای گل‌های لاجوردی و کوچک و دایره‌ای است.

گیاه گاوزبان اروپایی از شمال آفریقا به اسپانیا برده شده.

از خواص گیاه گاوزبان اروپایی این است که عرق و ادرار را زیاد می‌کند.

خواص

گیاه گل گاوزبان ایرانی به‌طور خودرو، در دامنهٔ کوه‌های البرز

همچنین در بازفت چهارمحال و بختیاری و دامنه های جنوبی رشته کوه زاگرس به بار می‌آید، تاکنون اهلی نشده و قابل کشت نیست.

مقوی روح و اعضای رئیسه بدن بوده، حواس پنجگانه انسان را تقویت می‌کند.

شکم را نرم و کیسه صفرا را باز می‌کند،

اخلاط سوخته سوداوی را از معده خارج و عوارض آن را از بین می‌برد.

از دیگر خواص گل گاوزبان این است که جوشانده آن همراه با داروهای دیگر جهت سرسام (مننژیت)، برسام (ورم حجاب حاجز)، مالیخولیا، جنون و رفع حواس‌پرتی مفید می‌باشد.

جوشانده گل گاوزبان نشاط ‌آور بوده رنگ رخسار را باز می‌کند.

یکی دیگر از خواص گل گاوزبان این است که، سینه را نرم می‌کند، تنگی نفس و درد گلو را تسکین می‌دهد.

یکی از خواص گل گاوزبان این است که، دلهره و وحشت را از بین می‌برد و غم و غصه را کم می‌کند و برای کسانی که با خود حرف می‌زنند سودمند می‌باشد.

جوشانده گل گاوزبان با عسل جهت تنگی نفس تجویز شده‌است.

از دیگر خواص، جویدن برگ تازه جهت درمان جوش‌های چرکی دهان اطفال، برفک، سستی بیخ دندان و رفع حرارت دهان نافع است.

مقدار خوراک گل آن دو مثقال تا پنج مثقال می‌باشد.

عرق گل گاوزبان جهت بیماری‌های سوداوی، وسواس و خفقان مفید است.

دارای منیزیم بوده و از سرطان پیشگیری می‌کند.

عصاره آبی گل گاوزبان دارویی مؤثر و بی‌خطر برای درمان بیماران مبتلاء به اختلال وسواسی اجباری می‌باشد.

دارای موسیلاژ، فلاونوئید ۱۵/۰درصد و آنتوسیانین با آگلیکون دلفینیدین و سیانیدین به میزان ۳۴/۱۳ درصد و به مقدار ناچیز آلکالوئید از دسته پیرولیزیدین است.

گل مرغوب

گلی است که دارای دم سفید و گلبرگ‌های بنفش باشد.

برگ‌های تازه دارای مقدار زیادی ویتامین C می‌باشد.

همچنین این گیاه دارای شوره نیست، عرق و ادرار را زیاد نمی‌کند.

جهت مشکلات پوستی، مثل اگزما مصرف می‌شود.

 به دلیل داشتن مقدار زیادی کلسیم و آهن و مواد مغذی مثل پتاسیم، روی،

ویتامین‌های C و B و بتاکاروتن برای خانم هایی که دچار کمبود این مواد ضروری هستند مفید می‌باشد.

گل گاوزبان به دلیل دارا بودن خواص تسکین‌دهنده برای درمان بیماری‌های عصبی نیز توصیه می‌شود.

گل گاوزبان در عین حال برای درمان افسردگی و بی‌تعادل روانی ناشی از دوره‌های قاعدگی و یائسگی مصرف می‌شود.

این گیاه آرام بخش، در درمان جوش‌های دهانی و آفت دهانی تأثیر شگرف می‌گذارد.

معمولاً دمنوش‌های این گیاه برای سرماخوردگی و در بعضی مواقع سرفه‌های خشک در فصل سرما جوشانده‌ای قدرتمند و مرهمی قوی است.

این گیاه دارویی باعث کاهش تب می‌شود و در تمام موارد تب مثل سرخک، مخملک، آبله، کهیر و تب های دیگر می‌تواند مفید باشد.

خواص درمانی

• به دلیل داشتن طبیعت گرم، اثر نشاط آور و مقوی دارد.
• در معالجهٔ تب‌های دانه‌ای مانند سرخک و آبله‌مرغان تأثیر دارد.
• در درمان دردهای دهان، دردهای ناشی از سنگ کلیه و دفع سنگ مثانه و کلیه اثر دارد.
• در درمان جوش‌ها و آفت دهانی مؤثر است.
• دمنوش‌های این گیاه برای سرماخوردگی و در بعضی مواقع سرفه‌های خشک در فصل سرما مؤثر است.
• آرام بخش است.

مضرات

این گیاه دارای مقدار زیادی مواد شیمیایی به نام آلکالوئیدهای پیرولیزیدینی (PAS)است.

مصرف زیاد این گیاه در دوز بالا یا در دراز مدت، می‌تواند باعث بروز سرطان کبد یا آسیب به این عضو مهم شود.

عوارض

• مصرف بیش از حد برای همه گروه‌های سنی و جنسیتی توصیه نمی‌شود.
•  به علت داشتن آلکالوئید برای زنان باردار و شیرده مضر است.
• مصرف بیش از ۵ روز مداوم این گیاه ممکن است باعث عادت شود،

بنابراین پس از ۵ روز استفاده از آن در صورت نیاز بهتر است با ۳ روز فاصله مصرف شود.

•  مصرف طولانی مدت و زیاد می‌تواند منجر به مسمومیت کبدی شود.

گونه‌ها

• برج جواهر Echium wildpretii
• گل افعی رسمی Echium vulgare
• گل گاوزبان ایتالیایی Echium italicum
• گل گاوزبان ایرانی Echium amoenum
• Echium acanthocarpum
• Echium albicans
• Echium anchusoides
• Echium angustifolium
• Echium arenarium
• Echium asperrimum
• Echium auberianum
• Echium bethencourtii
• Echium boissieri
• Echium bond-spraguei
• Echium bonnetii
• Echium bramwellii
• Echium brevirame
• Echium callithyrsum
• Echium candicans
• Echium canum
• Echium creticum
• Echium decaisnei
• Echium flavum
• Echium gaditanum
• Echium gentianoides
• Echium giganteum
• Echium glomeratum
• Echium handiense
• Echium hierrense
• Echium horridum
• Echium humile
• Echium hypertrophicum
• Echium judaeum
• Echium khuzistanicum
• Echium lancerottense
• Echium lemsii
• Echium leucophaeum
• Echium lidii
• Echium longifolium
• Echium lusitanicum
• Echium modestum
• Echium nervosum
• Echium onosmifolium
• Echium orientale
• Echium pabotii
• Echium parviflorum
• Echium petiolatum
• Echium pininana
• Echium plantagineum
• Echium popovii
• Echium portosanctense
• Echium rauwolfii
• Echium rosulatum
• Echium sabulicola
• Echium salmanticum
• Echium simplex
• Echium spurium
• Echium stenosiphon
• Echium strictum
• Echium suffruticosum
• Echium sventenii
• Echium tenue
• Echium triste
• Echium tuberculatum
• Echium velutinum
• Echium virescens
• Echium vulcanorum
• Echium webbii