پیاز

پیاز

پياز با نام علمی Allium cepa و از خانواده سوسنی‌ها Liliacea می باشد.

گیاهی دو يا چندساله است، در سبزی‌کاری به‌صورت محصول یک‌ساله كشت می‌شود.

این گیاه متعلق به فصل خنک است.

بهترین دما برای جوانه زدن بذر پیاز 18 درجه سانتی‌گراد و حداقل و حداکثر دما برای این مرحله از رشد به ترتیب 7 و 29 درجه سانتی‌گراد است.

این محصول از مهم‌ترین سبزی‌هایی است که در سطح وسیعی در تمام دنیا کشت می‌گردد.

بومی جنوب غربی آسیا و احتمالاً مربوط به ناحیه‌ای بین فلسطین و هندوستان و یا منطقه شرق مدیترانه می‌باشد، البته بعضی نیز ایران را موطن اصلی پیاز می‌دانند.

این محصول به‌عنوان چاشنی و طعم‌دهنده در اکثر غذاها استفاده می‌شود و دارای مصارف پزشکی و دارویی متعددی نیز است.

پیاز گیاهی است دوساله، یک‌پایه دگر بارور که دارای دو نوع ساقه‌ی حقیقی و کاذب می‌باشد.

سوخ پیاز از متورم شدن ساقه ی کاذب ایجاد می‌شود.

در ایران ارقام مختلف محلی و خارجی کشت می‌شوند.

اکثر آنها در اثر گرده‌افشانی طبیعی خلوص خود را از دست داده و مخلوط شده‌اند.

پیازکاران، بذرهای مخلوط را کشت می‌کنند.

بذر پیاز

 ارقام پیاز به سه دسته زود رس، متوسط رس و دیررس تقسیم می شوند.

ویژگی های بذر

رقم مناسب منطقه باشد (با توجه به حساسیت به طول روز).

خلوص فیزیکی و ژنتیکی بذر مطابق استاندارد باشد.

 دارای درصد جوانه زنی حداقل 90 درصد باشد.

تاریخ تولید بیش از یک سال نباشد.

پیاز ایرانی:

پیازهای قرمز (قرمزآذرشهر، قرمز ری و قرمز طارم)

پیازهای سفید (سفید قم و سفیدکاشان)

پیاز های بنفش (کهریزک) و پیازهای صورتی(پیاز نوشهر)

دما

پیاز محصول فصل سرد است و دامنه دمایی 5 تا 30 درجه سانتی‌گراد برای جوانه زنی آن مناسب است.

دمای مناسب برای فصل رشد 17 تا 25 درجه سانتی‌گراد است.

دمای مناسب رشد پیاز در روز 13 تا 25 و در شب بین 15 تا 17 درجه سانتی‌گراد است.

انواع پیازها براساس طول روز :

روز بلند: برای تولید پیاز به طول روز بیشتر از 14 ساعت نیاز دارند.

این ارقام در اوایل بهار پس از برطرف شدن خطر سرما، کشت و در تابستان تا اوایل پاییز برداشت می گردند.

 ارقام پیاز سفید قم، سفید کاشان و قرمز ری روز بلند هستند.

روز متوسط: این ارقام به طول روز 13 تا 14 ساعت برای تولید پیاز نیاز دارند.

بیشتر در نواحی معتدل در اواخر پاییز کشت و در اواخر بهار تا اوایل تابستان برداشت می‌شوند.

از ارقام روز متوسط مي‌توان به پیاز رامهرمز، پیاز طارم و پیاز سفید ساري و پیاز سفید گرگان اشاره کرد.

روز کوتاه: این ارقام در نواحی جنوبی بیشتر کاشته می‌شوند و برای تولید پیاز یا سوخ به طول روز کمتر از 13 ساعت نیاز دارند.

در پاییز کشت شده و در زمستان تا بهار برداشت می‌شوند.

این نوع پیاز با وجودی که در طول روز کوتاه سوخ دهی را آغاز می‌کند ولی با افزایش شدت نور تشکیل سوخ به شدت بیشتر می‌شود.

خاک مناسب تولید پیاز

خاک شنی لومی با کودهای شیمیایی و دامی پوسیده برای پرورش پیاز مناسب هستند.

اسیدیته خاک حدود 6 تا 6.5 و عمق خاک حدود 60 سانتی‌متر مناسب است.

کاشت در خاک سنگین سبب سله بستن سطح خاک، نامناسب بودن تهویه بستر و سفتی خاک در نتیجه ایجاد خسارت،کاهش عملکرد و کیفیت محصول می‌شود.

خاک‌های شنی با بافت درشت نیز آب موجود را به سرعت از دست داده و موجب زودرسی گیاه می‌شوند.

کوددهی

تاریخ کاشت پیاز

کشت پیاز در نواحی سرد در بهار پس از سپری شدن یخبندان زمستانه و در نواحی نیمه گرمسیری و گرم در پاییز انجام می‌شود.

دمای مورد نیاز برای جوانه‌زنی دمای 5 تا 25 درجه سانتی‌گراد و بهترین دمای جوانه‌زنی آن 23 تا 27 درجه سانتی‌گراد است.

 کشت آن در یک گستره‌ی دمایی از مناطق سردسیر (تبریز و ارومیه) تا گرمسیر (خوزستان و اطراف کازرون) متداول است.

گیاه پیاز، در اوایل دوره رشد خود نیاز به دمای کم و در اواخر دوره‌ی رشد نیاز به دمای زیاد دارد.

تشکیل سوخ و ساقه‌ی گل دهنده این گیاه تحت تاثیر طول روز و دمای هوا قرار دارد.

به‌طور معمول هوای خنک و روز بلند انگیزاننده‌ی سوخ است.

گلدهی در زمان نامناسب

در صورت کشت زودهنگام در بهار و درجه حرارت های پایین، گل دهی نا بهنگام اتفاق می‌افتد.

در اثر این عارضه مرکز سوخ سفت و محصول غیرقابل استفاده می‌شود.

از طرف دیگر کشت دیرهنگام باعث می‌‌شود در هنگام مواجه شدن گیاه با طول روز بلند به دلیل کاهش فتوسنتز، سوخ هاي کوچک تولید و در نتیجه عملکرد کمتري به دست بیاید.