سیاهک پنهان گندم
عامل بيماري: T.laevis=Tilletia foetida
T.caries= T.tritici
نام انگليسي:Covered smut
,Stinking bunt, Common bunt
ميزبان: گندم
علايم بيماري: كوتاهي و تغيير رنگ بوته به سبز مايل به آبي تا سبز خاكستري،
افزايش پنجه زني واستشمام بوي ماهي گنديده از دانه
روش هاي كنترل: شيميايي(ضدعفوني بذر) وكاشت زودهنگام پاييزه
- زمستانگذراني عامل بيماري بصورت تليوسپور روي دانه و گاهي در خاك مي باشد.
- اين بيماري تا زماني كه خوشه ظاهر نشود قابل تشخيص نيست.
- بوته هاي آلوده كوتاهتر از بوته هاي سالم بوده وريشه آنها كاملاً رشد نمي كند.
- پنجه زني در اين بوته ها افزايش مي يابد.رنگ خوشه هاي آلوده مايل به آبي مي باشد.
- با فشار دانه هاي آلوده اسپور هاي سياه نسبتاً چربي خارج مي گردد كه در اثر وجود تري متيل آمين بوي ماهي گنديده مي دهد.
سیاهک آشکار گندم و جو
عامل بيماري: Ustilago nuda
نام انگليسي:Loose smut
ميزبان: گندم و جو
علايم بيماري: سياه شدن خوشه و دانه
روش هاي كنترل: شيميايي(ضدعفوني بذر)
- زمستانگذراني عامل بيماري بصورت ريسه غيرفعال در لپه دانه هاي آلوده است.
- در اين بيماري خوشه هاي آلوده سياه شده و تماما تبديل به توده سياه رنگي مي گردند و كمي زودتر از خوشه هاي سالم ظاهر مي شوند.
- تليوسپورها ي داخل خوشه به وسيله باد يا حشرات در سطح مزرعه پخش شده و از خوشه تنها محور اصلي آن باقي مي ماند.
سیاهک پنهان پا کوتاه گندم
- اين قارچ زمستان را بصورت تليوسپور درخاك بسر مي برد.
- بوته‌هاي آلوده معمولاً كوتاهتر از حد طبيعي شده، تعداد پنجه در آنها افزايش مي‌يابد.
- سنبله‌هاي آلوده داراي رنگ سبز مايل به آبي هستند و گلومهاي آنها نسبت به سنبله هاي سالم بازتر مي‌شود.
- پس از رسيدن محصول، سنبله‌هاي آلوده با رنگ تيره‌تر و سنبلچه‌هاي بازتر كه نوك دانه‌هاي آلوده در آنها قابل رؤيت است،
- براحتي از سنبله‌هاي سالم قابل تفكيك هستند.
- سنبله‌هاي آلوده معمولاً بلندتر و تراكم سنبلچه‌هاي آنها كمتر از سنبله‌هاي سالم است.
- دانه‌هاي آلوده به جاي رنگ زرد طلايي، داراي رنگ خاكستري مايل به قهوه‌اي هستند.
- شكل دانه آلوده شبيه دانه‌هاي سالم، اما معمولاً كمي گردتر و كوچكتر است.
- با فشار دادن دانه، پودر سياه (تليوسپورهاي قارچ) از آن خارج مي شود كه داراي بوي ماهي گنديده است.
سیاهک سخت جو
عامل بيماري:Ustilago hordei
نام انگليسي:Covered smut
ميزبان: جو، چاودار و برخي علفهاي هرز گندميان
علايم بيماري: وجود غشاء نازك شفاف به رنگ سفيد مايل به خاكستري روي دانه هاي سياه شده و عدم ظهورخوشه به علت گرفتار شدن درون غلاف برگ پرچم
روشهاي كنترل: كاشت ارقام مقاوم و مبارزه شيميايي(ضدعفوني بذر)
- عامل بيماري زمستان را بصورت تليوسپور روي بذر يا در خاك مي گذراند.
- بوته ها و خوشه هاي آلوده كوتاهتر از گياه سالم هستند.
- از مشخصات بارزابن بيماري وجود غشاء نازك شفاف است كه سطح تليوسپورهاي سياهك را روي خوشه مي پوشاند.
- اين غشاء ،خوشه سياهك زده را محكم نگه داشته ومانع از ريزش تليوسپورها مي شود وبه همين علت سياهك سخت گفته مي شود.
زنگ گندم
عامل بيماري:Puccinia striiformis fsp,tritici
نام انگليسي:Stripe rust,
Glume rust,Yellow rust
ميزبان: گندم، جو، چاودار، يولاف و علفهاي هرز خانواده گندميان
علايم بيماري: وجودجوشهاي زرد رنگ روي برگ و گاهي غلاف،خوشه و گلوم ودر نتيجه كوچكي و چروكيدگي دانه
روشهاي كنترل: از بين بردن علفهاي هرز ، كاشت ارقام مقاوم و مبارزه شيميايي
- زمستانگذراني عامل بيماري بصورت اردوسپور يا ميسليوم داخل برگ مي باشد.
- در اثر آلودگي اين قارچ جوشها يي به صورت نوارها يا خطوط زرد باريك عمدتاً روي برگها و سنبلچه‌ها تشكيل مي‌شود.
- زماني كه خوشه‌ها آلوده مي‌شوند تاول ها در سطح داخلي پوشينه‌ها و پوشينكها ظاهر شده، در بعضي مواقع دانه‌هاي درحال تشكيل را نيزمورد حمله قرار مي‌دهد.
- دانه هاي آلوده بي اندازه كوچك ، چروكيده و فاقد نشاسته هستند.
- درصورت مالش انگشت روي برگ گرد نارنجي رنگ مشاهده مي شود.
پاخوره غلات
عامل بيماري:Gaeumannomyces graminis
نام انگليسي:Take all
ميزبان: غلات
علايم بيماري: كوتاهي بوته،زودرسي ، كوچكي وچروكيدگي دانه، سفيد و عقيم شدن خوشه و شكنندگي بوته از محل طوقه
روشهاي كنترل: رعايت تناوب زراعي، آيش، اصلاح بافت خاك، شخم ، حذف علفهاي هرز و…
- عامل بيماري زمستان را بصورت پريتس در بوته هاي آلوده وخاك بسر مي برد.
- اين قارچ ريشه گياه را مبتلا و جريان شيره نباتي را كند مي سازد
- بدين ترتيب ريشه ها كم پشت ، تنك ، ترد و شكننده ، چروكيده و خشك مي شوند.
- بوته هاي آلوده قبل از خوشه دهي كوتاه و مقدار پنجه زني نسبت به بوته هاي سالم كاهش مي يابد.
- خوشه هاي آلوده كوچكتر بوسيله سر سفيدشان مشخص مي شوند.
- رنگ ريشه هاي بيمار سياه شده و همچنين ممكن است پايه ساقه ها نيز اين علائم را نشان دهند.
- در اثر اين بيماري دانه ها نا مرغوب وچروكيده مي شوند.
